DIHYET’ÜL-KELBİ
Kuzey Arabistan’daki Kelb kabilesine mensup olan Dihye’nin hicretten önceki hayatı hakkında yeterli bilgi bulunmamakla beraber onun genç yaşta sahâbî olduğu anlaşılmaktadır.Hz. Dıhye, Medineliydi. Asıl ismi “Dıhye bin Halife” idi. Fakat o, “Dıhyetü’l-Kelbî” ismiyle meşhur olmuştu. Sima olarak Ashâbın en güzel olanıydı. Cebrail birkaç defa Peygamberimize onun suretinde geldi. Sahabiler onu gördükleri zaman Dıhye mi, yoksa Cebrail mi olduğunu ayırt edemezlerdi.
Bedir Gazvesi’nden çok önce İslâmiyet’i kabul ettiği halde bu savaşa katılamamış, fakat Uhud Gazvesi’nden itibaren önemli savaşlarda bulunmuş, bir seriyyenin de kumandanlığını yapmıştır ıhye ticaretle uğraşırdı. Müslüman olmadan önce de Resûlullah’a muhabbet duyar, her gelişinde ona bir hediye getirirdi. Fakat Peygamberimiz, “Eğer benim gerçekten memnun olmamı istiyorsan Müslüman ol da, cehennem ateşinden kurtul.” buyurarak onu İslamiyet’e davet ederdi.
Bedir Gazası’ndan sonraydı... Cebrail (a.s.), Dıhye’nin Müslüman olacağını müjdeledi. Çok geçmeden Dıhye geldi. Peygamberimiz ona olan iltifatını açıkça göstermek maksadıyla mübarek sırtından hırkasını çıkardı, üzerine oturması için uzattı. Dıhye hırkayı aldı, öptü, katladı, başının üzerine koydu. Sonra da Kelime-i Şehadet getirerek Müslüman oldu.
Hz. Dıhye bundan sonra Peygamberimizle birlikte bütün gazalara iştirak etti. Hicret’in 7. yılında ise Bizans İmparatoru Herakliyus’a elçi olarak gönderildi. Bu imparatoru İslam’a davet etti. Dıhye’nin elinde Peygamberimizin davet mektubu vardı.
Bedir Gazvesinden sonraydı. Cebrail aleyhisselam Resülullah (s.a.) Efendimize geldi ve “Ya Muhammed! Allah sana selam ediyor ve haber veriyor ki, Dıhye şimdi senin huzuruna geliyor” dedi. İki Cihan Güneşi Efendimiz Dıhye’yi bizzat kendisi karşıladı. Üzerindeki hırkayı çıkarıp oturması için yere serdi Ona “Dıhye şöyle buyur´” diyerek hırkanın üzerine oturması için eliyle işaret etti. Resül-ı Ekrem (s.a.) Efendimizin bu keremine, hilmine ve al-i cenaplığına dayanamayan Dıhye ağlamaya başladı. Ridây-ı şerîfi yerden kaldırıp yüzüne gözüne sürdü ve başının üstüne koydu. Artık iman nuru gönlünde parlamıştı. Heyecanla “Ya Resülallah İslâm’ın şartları nelerdir?” dedi. Rahmet Peygamberi Efendimiz de önce “La ilahe illallah Muhammed Resülullah” demendir buyurdu. Dıhye de bu kelimeyi söyleyerek İslâm’la şereflendi.
HZ. CEBRAİL’İN HEDİYESİ
Bir gün Resül-ı Ekrem (s.a.) Efendimiz torunları Hasan ve Hüseyin radıyallahu anhum île birlikte mescidde oturuyorlardı. Cebrail aleyhisselam yine Dıhye (r.a.) suretinde huzura geldi. Hz. Hasan ve Hüseyin Efendilerimiz onun etrafını sardılar. Ondan sanki bir şeyler bekliyorlardı. İki Cihan Güneşi Efendimiz torunlarının bu hareketlerini izah babında “Ey kardeşim Cebrail” Onlar seni Dıhye sandılar. Dıhye ne zaman gelse onlara hediye getirirdi” buyurdu. Bu söz üzerine Cebrail aleyhisselam elini uzattı, Cennetten bir salkım üzüm kopardı ve Hz. Hasan’a verdi. Bir daha uzattı bir nar kopardı ve onu da Hz. Hüseyin’e verdi. İki cennet efendisi yavrular hediyelerini alınca oradan uzaklaşıp oyunlarına daldılar.
HERAKLİUS’UN İSLAM’A DAVET EDİLMESİ
Dıhye (r.a.) Rumca’yı iyi bilirdi. Resül-i Ekrem (s.a) Efendimiz Hudeybiye antlaşmasından sonra komşu kabile ve devlet başkanlarına elçiler göndererek onları İslâm’a davet etti Bizans imparatoru Herakliüs’e yazdığı mektubu Dıhye (r.a.) île Busra (Filistin) valisine gönderdi. Busra valisi de imparatorun bu sırada Kudüs’te bulunması sebebiyle bizzat eline verilmesi teklifinde bulundu. Ona imparatorun huzuruna varıldığında başını secdeye koyup kaldırmaması gerektiğini söyledi. Dıhye (r.a.) bunu kabul etmedi ve “Biz müslümanlar Allah’tan başka kimseye secde etmeyiz” dedi. O zaman mektubu kendisine ulaştırmanın bir yolu da, bahçedeki minberin üzerine koymaktır. İmparator öğleyin bahçeye çıkar ve orada dinlenir. Mektubu görür alır ve sahibini çağırttırır dediler. Dıhye (r.a.) mektubu söylenen yere bıraktı. Herakliüs mektubu alınca arapça bilen bir tercüman çağırtıp okuttu.
Mektupta şunlar yazılıydı.
‘Bismillahirrahmanirrahim
Allah’ın kulu ve Resulü Muhammed’den Rumlar’ın büyüğü Hırakl’e Hidayete erip doğru yolu tutanlara selam olsun. Bundan sonra, seni İslâm’a davet ediyorum İslâm ol kurtul! Allah sana iki kat ecir versin Eğer yüz çevirirsen bütün halkın vebali, günahı senin boynuna olsun.
De ki: Ey ehl-i kitap! Sizinle bizim aramada müşterek olan bir söze geliniz. Allah’tan başkasına tapmayalım, O’na hiçbir şeyi eş tutmayalım. Allah’ı bırakıp da kimimiz kimimizi ilahlaştırmasın. Eğer onlar yine yüz çevirirlerse, işte o zaman Şahit olun ki biz müslümanlarız! Deyiniz.” (Al-i İmran/4) iki Cihan Güneşi Efendimizin bu kıymetli mektubunu okuduktan sonra Herakliüs müşaviri Üsküfün fikrini sordu. O da “O, Musa ve İsa aleyhim esselam’ın müjdelediği peygamberdir. Biz onun gelmesini bekliyorduk” dedi. Herakliyüs bu konudaki araştırmalarını genişletti. Şam valisinden Mekke’li Peygambere yakın kimseler göndermesini istedi. Ebü Süfyan bulundu ve Kudüs’e getirildi. Herakliyüs ondan geniş bilgiler aldı. Ama tam teslim olamadı. Bunun üzerine İslâm’ın nuruyla gönlünü doldurmuş, tebliğ aşkıyla yanan genç şahabı Dıhye (r.a.)son olarak Herakliyüs’a şunları söyledi.
‘Ey Kayseri! Biliyor musun Mesih namaz kılar mıydı?”O da Evet, dedi Öyleyse ben seni Mesih’in kendisine namaz kıldığı Allah’a davet ediyorum. Ben seni Musa’nın ve İsa’nın geleceğini müjdelediği şu ümmî Peygambere imana davet ediyorum. Eğer kendin için dünya ve ahiret mutluluğu istiyorsan onları gözlerinin önüne getir. Yoksa ahiret saadetin elinden gider. Dünyada da küfür ve şirk karanlığında kalırsın. Şunu iyi bil ki, Allah cebbarları helak edici ve nimetleri değişimcidir “dedi.
Uhud Gazvesi’nden itibaren önemli savaşlarda bulunan Dıhyetu’1-Kelbî (r.a.) Yermük savaşına kumandan olarak katıldı. Suriye fethinden sonra Şam’ın Mizze semtine yerleşti. Muaviye devrine kadar orada yaşadı 5 hadis-i şerif rivayet ettiği nakledilen Dıhye (r.a.) 670 m. yıllarında vefat etti
KAYNAK :TDV İSLAM ANSİKLOPEDİSİ ,SAHABE EFENDİLERİMİZ
HARUN YUSUFOĞLU
İHL MESLEK DERSLERİ ÖĞRETMENİ
Adres:
MERKEZ MAH. DAVUT AKSU CAD. KARS ANADOLU IMAM HATIP LISESI BLOK NO 100A MERKEZ / KARS
Telefon
04742235715